Γυναικολογία

Ινομυώματα

Είναι όγκοι του μυϊκού ιστού της μήτρας , συνήθως είναι καλοήθεις ενώ, το ποσοστό κακοήθειας κυμαίνεται από 0,04 έως 0,13%, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. Τα συμπτώματα των ινομυωμάτων εξαρτώνται από το μέγεθος, τον αριθμό και τη θέση τους στην μήτρα. Τα πιο συνήθη είναι η αυξημένη ροή αίματος και διάρκεια της περιόδου, το κοιλιακό άλγος, η συχνοουρία,η ακράτεια ούρων, οι συχνές ουρολοιμώξεις, η υπογονιμότητα και κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης η αποβολή 1ου τριμήνου και ο πρόωρος τοκετός. Τα ινομυώματα είναι ορμονοεξαρτώμενα επομένως, αναπτύσσονται κατά την αναπαραγωγική φάση της γυναίκας ενώ, συρρικνώνονται κατά την εμμηνόπαυση. Η αντιμετώπιση τους είναι κατά βάση χειρουργική και μόνο σε επιλεγμένες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί η φαρμακευτική αγωγή.

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Είναι μια κοινή ορμονική διαταραχή των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Το όνομα της προέρχεται από την εμφάνιση των ωοθηκών, πολλές μικρές κύστες που βρίσκονται κατά μήκος της περιφέρειας της ωοθήκης. Η ακριβής αιτία του συνδρόμου είναι άγνωστη. Η πρώιμη διάγνωση και η θεραπεία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο των μακροπρόθεσμων επιπλοκών, όπως είναι ο διαβήτης τύπου 2, η καρδιακή νόσος και ο καρκίνος του ενδομητρίου. Τα σημεία και συμπτώματα ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Για να τεθεί διάγνωση θα πρέπει να ισχύουν δύο από τα ακόλουθα:

Διαταραχές της περιόδου. Αυτό είναι το πιο κοινό χαρακτηριστικό. Συνήθως εμφανίζεται με αραιοαμηνόρροια δηλαδή διαστήματα μεγαλύτερα των 35 ημερών χωρίς περίοδο.
Υπερανδρογοναιμία. Αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων που μπορούν να προκαλέσουν υπερτρίχωση, ακμή ακόμη και αλωπεκία.
Πολυκυστική μορφή ωοθηκών.

Η αντιμετώπιση είναι συνήθως φαρμακευτική, με πρώτη επιλογή τα αντισυλληπτικά δισκία ενώ, εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η προγεστερόνη κάποιες μέρες το μήνα. Τα τελευταία χρόνια πολύ καλά αποτελέσματα έχουμε με τη λήψη μετφορμίνης, φάρμακο που βελτιώνει το γλυκαιμικό προφίλ και την ωορρηξία σε αυτές τις γυναίκες. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις η αντιμετώπιση μπορεί να είναι χειρουργική. Τα σημαντικότερο όλων όμως, είναι η αλλαγή τρόπου ζωής της κοπέλας με διατήρηση του σωματικού βάρους, δίαιτα πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες (δημητριακά, ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως) φτωχή σε λιπαρά και απλούς υδατάνθρακες (γλυκά, πίτες, παγωτά) και αύξηση της σωματικής άσκησης.

Αντισύλληψη

Υπάρχουν πολλοί μέθοδοι αντισύλληψης. Το κάθε ζευγάρι διαλέγει τη μέθοδο που θα χρησιμοποιήσει ανάλογα με τις δυνατότητες και τις επιθυμίες του.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Διακοπτόμενη συνουσία. Είναι από τις παλαιότερες αντισυλληπτικές μεθόδους και συνίσταται στην μη εκσπερμάτιση μέσα στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας. Μέθοδος ρυθμού. Βασίζεται στον προσδιορισμό των γόνιμων ημερών, που γίνεται με καταγραφή του εμμηνορυσιακού κύκλου, παρατήρηση στις μεταβολές της τραχηλικής βλέννας, ή συστηματική θερμομέτρηση.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΦΡΑΓΜΟΥ

Το ανδρικό προφυλακτικό είναι μια λεπτή θήκη φτιαγμένη από latex ή βινύλιο. Γυναικείο προφυλακτικό είναι θήκη από πλαστική πολυουρεθάνη, με δακτύλιους στις δύο άκρες, τοποθετείται στον κόλπο πριν από την σεξουαλική επαφή. Διάφραγμα Τα κολπικά διαφράγματα είναι ελαστικά πώματα σε σχήμα θόλου που εφαρμόζονται βαθιά στον κόλπο ή σε άμεση επαφή με τον τράχηλο και εμποδίζουν την είσοδο του σπέρματος στο ανώτερο γεννητικό σύστημα της γυναίκας. Συχνά συνδυάζονται με τη χρήση σπερμοκτόνων ουσιών για καλύτερο αποτέλεσμα. Σπερμοκτόνα, είναι χημικά (συνήθως nonoxynol-9) τα οποία αδρανοποιούν ή εξουδετερώνουν το σπέρμα. Υπάρχουν διαθέσιμα σε εναωρήματα, κρέμες, κολπικές ταμπλέτες ή υπόθετα και δυσδιάλυτα φίλμ. Η μέθοδος αυτή δεν παρέχει καμία προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ενώ συχνά προκαλεί ερεθισμούς και εξελκώσεις στον βλεννογόνο των γεννητικών οργάνων.

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΑ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ (IUD)

Το ενδομήτριο σπείραμα (IUD) είναι μια μικρή, σχήματος «Τ» συσκευή η οποία τοποθετείται μέσα στη μήτρα δια μέσου του τραχήλου. Μπορεί να είναι αδρανές (πρώτης γενιάς) ή να φέρει χαλκό (Cu) (2ης γενιάς) ή βιολογικά ενεργές ουσίες (προγεσταγόνο) (3ης γενιάς) για ενίσχυση της δράσης του. Ο χαλκός εμποδίζει το σπέρμα να προσεγγίσει το ωάριο της γυναίκας. Γενικά τα IUDs δρούν ως ξένο σώμα και αλλοιώνουν το ενδομήτριο, δημιουργώντας ένα περιβάλλον εχθρικό και αφιλόξενο για το ωάριο και τα σπερματοζωάρια. Το IUD χρησιμοποιείται ευρέως και ως επείγουσα αντισύλληψη, φτάνει να τοποθετείται στη μήτρα μέχρι και επτά ημέρες μετά την "επικίνδυνη" συνουσία, με σκοπό να αποτρέψει μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ

Εμφυτεύματα Norplants
Τα εμφυτεύματα Norplants είναι συστήματα που αποτελούνται από έξι μικρές κάψουλες σιλικόνης οι οποίες περιέχουν προγεσταγόνο, που απελευθερώνεται σταδιακά. Τοποθετείται στο υποδόριο στις έσω πλευρές των άνω άκρων με μικρή χειρουργική διαδικασία. Η τεχνική είναι ασφαλής με υψηλή αποτελεσματικότητα αντισύλληψης για μεγάλα χρονικά διαστήματα (έως 5 χρόνια). Ενδείκνυται για γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, σεξουαλικά ενεργείς που επιθυμούν συνεχή αντισύλληψη.
Ενέσιμη Μορφή
Πρόκειται για προγεσταγόνα σε μορφές βραδείας αποδέσμευσης που διατίθενται στο εμπόριο ως ενέσιμα ενδομυϊκά σκευάσματα και χορηγούνται κάθε 2-3 μήνες. Η αντισυλληπτική τους ενέργεια στηρίζεται στη δράση του προγεσταγόνου στα όργανα. Αξιοσημείωτες είναι οι παρενέργειες των ενέσιμων προγεσταγόνων, μπορεί διαταράξουν τον εμμηνορυσιακό κύκλο, ή και να προκαλέσουν αιμορραγίες. Επιπλέον, εάν η τεκνοποίηση είναι επιθυμητή, μπορεί μετά την παύση της χορήγησής τους η επαναφορά της γονιμότητας να διαρκέσει μέχρι και δύο χρόνια.
Από του Στόματος Αντισύλληψη
Τα από του στόματος αντισυλληπτικά αποτελούν μια αξιόπιστη μέθοδο αντισύλληψης. Τα OC ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: τα δισκία που περιέχουν οιστρογόνο και προγεσταγόνο και τα δισκία που περιέχουν μόνο προγεσταγόνο (mini pill). Ο βασικός μηχανισμός δράσης των ορμονών αυτών είναι η αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας.
Χάπι της επόμενης μέρας
Αποτελεί μια εύκολη και γρήγορη λύση, ίσως και μια ανακούφιση μετά από κάποιο «λάθος» κατά τη συνουσία. Είναι απαραίτητο να γίνει σαφές στη γυναίκα ότι το χάπι της επόμενης μέρας δεν στερείται των παρενεργειών και δε θα έπρεπε να αποτελεί μέθοδο αντισύλληψης ρουτίνας.

Ενδομητρίωση

Ορίζεται η έκτοπη ανάπτυξη ενδομητρικών κυττάρων ενώ, το ακριβές αίτιο αυτής της ανάπτυξης δεν είναι γνωστό. Η συχνότητα εμφάνισης της κυμαίνεται από 3% έως 18% στο γυναικείο πληθυσμό. Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζεται σε γυναίκες ηλικίας 25 με 35 ετών, αλλά έχει αναφερθεί και σε κορίτσια ηλικίας ακόμη και 11 ετών ή σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν συμπτώματα αλλά όταν υπάρχουν, τα πιο κοινά είναι πυελικός πόνος και στειρότητα. Το πυελικό άλγος εμφανίζεται συνήθως κατά τη διάρκεια ή λίγο πριν από την έμμηνο ρύση, κατά τη συνουσία (δυσπαρεύνια), κατά τη διάρκεια της κινητικότητας του εντέρου ή την ούρηση. Η ένταση του πόνου μπορεί να αλλάξει από μήνα σε μήνα ενώ, ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των γυναικών. Άλλα συμπτώματα είναι διάρροια ή δυσκοιλιότητα, οσφυαλγία, μηνορραγία ή αίμα στα ούρα. Σπάνια συμπτώματα της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν άλγος στο στήθος ή αιμόπτυση, κεφαλαλγία ή επιληπτικές κρίσεις λόγω έκτοπων κυττάρων στους πνεύμονες και στον εγκέφαλο αντίστοιχα. Η οριστική διάγνωση της ενδομητρίωσης γίνεται μόνο με λαπαροσκόπηση. Η θεραπεία της, είναι φαρμακευτική αλλά και χειρουργική τόσο για την ανακούφιση από τον πόνο όσο και για την αντιμετώπιση της στειρότητας.

Κλιμακτήριος- Εμμηνόπαυση

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι κατά το έτος 2030 πάνω από 1,5 δισεκατομμύριο γυναίκες θα βρίσκονται στην ηλικία άνω των 50 ετών. Όταν μία γυναίκα γίνεται εμμηνοπαυσιακή, προσβλέπει σε τουλάχιστον άλλα 30 χρόνια υγιούς και παραγωγικής ζωής, την οποία όμως χαρακτηρίζει η έλλειψη οιστρογόνων. Το κλιμακτηριακό σύνδρομο αποτελεί την βασικότερη άμεση επίπτωση της εμμηνόπαυσης. Οι εξάψεις είναι το χαρακτηριστικότερο και βασανιστικότερο σύμπτωμα του συνδρόμου, οι οποίες σε πολλές γυναίκες διαρκούν για πολλά χρόνια μετά τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως. Η ψυχοσυναισθηματική αστάθεια, η οξυθυμία, το ξέσπασμα κλάματος, το αίσθημα κόπωσης, η αϋπνία και η απώλεια ενδιαφέροντος για τις συνήθεις ασχολίες αποτελούν τα βασικότερα ψυχικά ενοχλήματα του συνδρόμου. Τέλος, η κολπική ξηρότητα, ο πόνος κατά την επαφή και η έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος συνιστούν για πολλές γυναίκες οξύ πρόβλημα. Μακροπρόθεσμα η έλλειψη οιστρογόνων οδηγεί σε αύξηση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου και σε απώλεια της οστικής μάζας και εμφάνιση οστεοπόρωσης. Επειδή η οστεοπόρωση δεν προκαλεί συμπτώματα παρά μόνο σε προχωρημένο στάδιο, πρωταρχική σημασία έχει η πρόληψη. Η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί τον κύριο παράγοντα θνησιμότητας στην εμμηνοπαυσιακή γυναίκα. Η εμμηνόπαυση σχετίζεται με αύξηση της χοληστερόλης, διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αύξηση του σωματικού βάρους-ειδικά του κοιλιακού λίπους, που θεωρείται και το πιο επιβλαβές. Η ορμονική θεραπεία χορηγείται επί 40 και πλέον χρόνια σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με σκοπό την πρόληψη και θεραπεία όχι μόνο των κλιμακτηριακών συμπτωμάτων, αλλά και σοβαρών νόσων όπως η οστεοπόρωση. Έχει βοηθήσει στην εξασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής της γυναίκας, συμβάλλοντας στην ψυχοσυναισθηματική σταθερότητα της, στην πρόληψη της ατροφίας του κόλπου η οποία συνδέεται άμεσα με τη σεξουαλική ζωή, προλαμβάνοντας την οστική απώλεια και μειώνοντας τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο. Ωστόσο, η χορήγηση ορμονών μετά την εμμηνόπαυση δεν αποτελεί ελιξίριο νεότητας.

HPV

Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων, HPV, έχει περάσει τα τελευταία χρόνια στην καθημερινότητα μας, ας τον γνωρίσουμε λοιπόν. Πρόκειται για έναν ιό που μεταδίδεται ως επί το πλείστον (95%) με τη σεξουαλική επαφή. Οι περισσότερες γυναίκες έρχονται σε επαφή με τον ιό στα πρώτα κιόλας χρόνια της σεξουαλικής τους ζωής λίγες όμως, θα νοσήσουν από αυτόν. Αυτό που τον κάνει ιδιαίτερο είναι ότι, αφού ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του δεν φεύγει από το σώμα μας αλλά παραμένει σε λανθάνουσα φάση στα κύτταρα του τραχήλου. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν θα ξαναεμφανιστεί ενώ, σε ορισμένες μετά από χρονικό διάστημα που ποικίλει και μπορεί να φθάσει και δεκαετίες θα παρουσιασθεί και θα διαγνωσθεί με το τεστ Παπανικολάου. Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη του προέρχονται τόσο, από τον ίδιο τον ιό όσο, και από την γυναίκα. Έχουν ταυτοποιηθεί γύρω στους 100 υποτύπους του HPV και έχουν χαρακτηρισθεί με βάση το δυναμικό καρκινογένεσης τους σε τρείς ομάδες υψηλού, ενδιάμεσου και χαμηλού κινδύνου. Από την άλλη μεριά, εξίσου σημαντική θέση κατέχει η ανοσοποιητική απάντηση της γυναίκας. Έχει βρεθεί ότι παράγοντες που μειώνουν τοπικά στο επίπεδο του τραχήλου τους μηχανισμούς απομόνωσης του ιού, είναι το κάπνισμα, η μακροχρόνια λήψη αντισυλληπτικών δισκίων, η παρουσία άλλων λοιμώξεων όπως η ερπητική (HSV) και καταστάσεις μακροχρόνιου φυσικού ή ψυχικού stress. Η αντιμετώπιση ποικίλει από την απλή παρακολούθηση έως την χειρουργική επέμβαση. Και εξαρτάται από τον συνδυασμό της ηλικίας της γυναίκας, της ιστικής βλάβης που έχει προκαλέσει ο ιός και τον τύπο του. Επομένως είναι κατανοητό αφ’ ενός ότι, όλες οι γυναίκες που εμφανίζουν τον ιό δεν θα κάνουν καρκίνο και αφετέρου, πόσο σημαντική είναι η τακτική παρακολούθηση της γυναίκας μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής με τεστ Παπανικολάου. Όσον αφορά την πρόληψη μετάδοσης του ιού, συστήνεται η μη εναλλαγή πολλών σεξουαλικών συντρόφων και η χρήση προφυλακτικού που δυστυχώς, δεν μας προστατεύει πλήρως. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε το εμβόλιο κατά του HPV, γνωστό ως <<εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας>> που, έχει ως στόχο να μειωθεί άμεσα η μετάδοση του ιού και στο μέλλον η επίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι η μείωση εμφάνισης ιστικών βλαβών από τον ιό φθάνει το 95% με 99% στα εμβολιασμένα κορίτσια. Ο μοναδικός περιορισμός του εμβολίου είναι ότι, προσφέρει προστασία μόνο για τον HPV 16 και 18, τύποι που εμφανίζονται μεν, συχνότερα με ποσοστό που αγγίζει το 65% αλλά, δεν καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις νόσου από τον ιό.